به گزارش نماینده، سال ۹۲ به منظور تقویت و گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور و ایجاد تمرکز، هم‌افزایی و انسجام در فعالیت‌های مرتبط با این حوزه و بهره‌گیری بهینه از ظرفیت‌های موجود کشور، بنیادی به نام «بنیاد سعدی» تأسیس شد تا براساس اهداف، سیاست‌ها، راهبردها و ضوابط حاکم بر روابط فرهنگی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران، مدیریت راهبردی و اجرای فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی، فرهنگی و رسانه‌ای را در حوزه گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور با هماهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی عهده‌دار شود.

در وظایف اصلی این بنیاد آمده است که باید با فراهم کردن مجموعه‌ای از انواع نرم‌افزارها، مجلات، کتاب، لوح فشرده، فیلم و وبگاه‌های اینترنتی، فعالیت‌های کمک آموزشی نیز داشته باشد و با طراحی دوره‌های بازآموزی، از استادان زبان فارسی در کشورهای دیگر دعوت کند تا برای گذراندن دوره‌های کوتاه مدت و به روزآوری دانش زبان فارسی خود به ایران سفر کنند. این بنیاد در زمینه‌های گوناگون با توجه به تناسب ظرفیت‌ها و محیط‌ها و مناطق مختلف برنامه خواهد داشت. حتی منابع آموزشی برای مناطق متفاوت خواهد بود؛ تربیت نیروی مدرس برای زبان فارسی یکی از برنامه‌های بنیاد است.

به بهانه اول اردیبهشت ماه روز بزرگداشت سعدی به سراغ دربندی، معاون بین الملل این بنیاد رفتیم تا بعد از گذشت چند سال از فعالیت این نهاد برایمان از فعالیت ها و اقدامات انجام شده بگوید:

** به عنوان اولین سوال، لطفا از چگونگی شکل گیری بنیاد سعدی و فعالیت هایش برایمان بگویید؟

دربندی: به عنوان نکته اول باید بگویم، بنیاد سعدی بنیاد سعدی پژوهی نیست؛ بلکه وظیفه اصلی این بنیاد، گسترش زبان فارسی در جهان است؛ همان طور که در بیش از ۲۰ کشور جهان بنیادهایی برای گسترش زبان، ادبیات و فرهنگ آن کشور تاسیس شده و به نام یکی از مشاهیر شان نام گذاری شده است ما هم این بنیاد را به اسم سعدی نام گذاری کردیم. علت نام گذاری نام سعدی هم این است که زبان سعدی، زبان معیار است و کتاب گلستان وی، به عنوان متن آموزش زبان فارسی از ۲۰۰ سال قبل در دنیا تدریس می شده، برای همین، این بنیاد به اسم سعدی نامگذاری شد.

هم‌افزایی بین دستگاه هایی که برای گسترش زبان فارسی فعالیت می کردند خیلی خوب نبود

در بیست سال گذشته، در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت علوم،   بخشی هایی بودند که بحث گسترش زبان فارسی را پیگیری می کردند؛ اما هم‌افزایی بین این دستگاه ها خیلی خوب نبود  و تشکیلات موجود، در شان زبان فارسی نبود؛ برای همین، اساس‌نامه ای در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و در اولین جلسه هیئت امنای بنیاد که معاون اول رئیس جمهور؛ رئیس هیئت امنا آن هستند، جناب آقای دکتر حداد عادل به عنوان رییس این بتیاد انتخاب شدند.  

ما در بنیاد سعدی دو گونه اقدام  را در دست اجرا داریم، یکی زیر ساختی و دیگری اجرایی است.

از اقدامات زیرساختی ما، تشکیل ۱۲ شورای راهبردی مربوط به منطقه ها و کشور های مهم جهان مثل هند، عراق، مصر و...  است که در حال تدوین سند راهبردی برای این مناطق و کشور ها هستیم.

آموزش زبان فارسی در فضای مجازی کار مهم ما در بنیاد است

کار بعدی  ایجاد زیر ساخت برای آموزش زبان فارسی در فضای مجازی است؛   که شش ماه دیگر می توانیم اعلام کنیم هر کسی در هر جای دنیا اگر نمی تواند در کلاس های ما شرکت کند این امکان از طریق اینترنت فراهم می شود تا در آنجا ثبت نام کند، تعیین سطح شود؛ قدم به قدم آموزش ببیند و بعد گواهینامه دریافت کند.

شناسنامه زبان فارسی در حال تدوین است

تدوین شناسنامه زبان فارسی از دیگر اقدامات زیرساختی است که انجام می دهیم؛ برای ۳۵ کشور شناسنامه تدوین شده که شامل، تاریخچه زبان فارسی در آن کشور، افرادی که باعث گسترش زبان فارسی شده اند؛ تعداد  دانشگاه ها، کتاب های آموزشی تدوین شده و ... باشد.

کار دیگر ترجمه اساس نامه بنیاد های مشابه در جهان است که از روش های آن ها در توسعه زبانشان، گرده برداری می کنیم.

از فعالیت های دیگر این بنیاد؛ شناسایی و خدمات رسانی به مراکزی است که در جهان به آموزش زبان فارسی مشغول هستند؛ در بسیاری از کشورها، ایرانیان مقیم، مراکزی را تشکیل داده اند و روزهای شنبه کلاس آموزش زبان فارسی دارند؛ این آموزش برای بچه های ایرانی است که در آن کشورها به دنیا آمده اند تا زبان فارسی را یاد بگیرند.

اقدامات اجرایی هم  برگزاری دوره دانش افزایی در تابستان گذشته بود که این دوره ۲۱۰ نفر از ۳۷ کشور جهان شرکت کردند و بعد از یک ماه در بازگشت به کشور هایشان در گزارش هایی که منتشر کردند، اذعان داشتند که یک تا دو سطح زبانشان گسترش پیدا کرده است و البته این مسئله یک حُسن دیگر هم داشت و آن هم این بود که این افراد با واقعیت ایران رو به رو شدند و با اخلاق و فرهنگ ایرانی ها از نزدیک آشنا شدند.

ما سال گذشته ۱۲ تا ۱۴ استاد را در بنیاد آموزش دادیم و ۱۲ روز مهمان ما بودند این ها روش آموزش زبان فارسی به دیگران را، در اینجا یاد گرفتند؛ این اساتید دکترای زبان و ادبیات فارسی داشتند اما به نحوه تدریس آشنا نبودند و برای همین ما به اینها آموزش دادیم که موفق تر عمل کنند.

۴ جلد کتاب برای آموزش زبان فارسی طراحی کردیم

تدوین کتاب از کارهای دیگر ما در بنیاد بوده است؛ ما ۴ جلد کتاب طراحی کردیم که ۶۴ درس دارد و برای اولین بار براساس یک روش و متدولوژی تعریف شده در جهان، تدوین می شود زیرا  ۱۲ کتاب قبلی، همه تجربی بود؛ مثلا استادی که به چین اعزام شده بود بعد از بازگشت تجربه خودش را  به صورت  کتاب منتشر کرده بود. اکنون ما در بنیاد برای اولین بار کتابی را تدوین می کنیم که مبتنی بر روش علمی است؛ جلد اول این کتاب آماده شده است و تا چند ماه آینده ۳ جلد دیگر منتشر و مبنای آموزش زبان فارسی در دنیا می شود.

آزمونی را در حال طراحی هستیم به اسم آزمون بسندگی؛ این آزمون  مثل تافل که یک آزمون مرجع است، تعیین سطح برای آموزش زبان فارسی می کند. مثلا اگر  کسی می گوید من زبان فارسی یاد گرفته ام، این آزمون را می دهد و اگر نمره قابل قبول آورد، مشخص می شود که به خوبی توانسته است زبان فارسی را بیاموزد و به حد بسندگی رسیده است.

اعزام اساتید برای آموزش زبان فارسی به خارج از کشور از فعالیت های دیگر بنیاد است

کار دیگر، اعزام استاد است وزارت علوم ۳۳ استاد را به خارج از کشور اعزام کرده است که  در دپارتمان های زبان فارس مشغول به کار هستند و ۵ استاد هم بنیاد اعزام کرده است؛ ۱۷ استاد هم  به صورت بومی  به کار گرفته ایم. مثلا کسی که فارغ التحصیل زبان فارسی در ایران بوده وقتی که به کشورش بازمی گردد، ما از اینها  به عنوان مدرس استفاده می کنیم؛ مزیت این افراد این است که لهجه درستی دارند و چون ۵ سال با مردم، در ایران ارتباط داشتند؛ مطمئنا می توانند به خوبی تدریس کنند.

کار بعدی ما تجهیز  کتابخانه ها و اطاق های ایران است؛ ما ۱۶۰اتاق ایران در کشور های مختلف داریم و در طول سال با توجه به نیاز آنها کتاب خریداری می کنیم تا بتوانند از آخرین یافته ها در حوزه زبان فارسی مطلع شوند.

** در حرف هایتان به این نکته اشاره کردید که با نهادهای مختلف همکاری دارید؛ لطفا به این همکارهای به تفکیک اشاره کنید؟

دربندی: بنیاد سعدی در خارج از کشور نمایندگی  ندارد و رایزنان فرهنگی، نماینده بنیاد هستند؛ بر این اساس تفاهم نامه ای با سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی تنظیم شده که نوع رابطه ما را با ایشان  تعریف می کند. با وزارت علوم، جامعه المصطفی، شورای عالی ایرانیان، دانشگاه پیام نور، دانشگاه آزاد و  وزارت امور خارجه نیز تفاهم نامه امضا شده است.

** آن چیزی که ما برای گسترش زبان فارسی دنبال می کنیم، واقعا در دنیا عملیاتی می شود؟

سرفصل هایی که برای آموزش زبان فارسی در دنیا تعیین شده است کتاب برایش نداریم

دربندی: آری، اغلب فعالیت های ما بدون هیچ مشکلی، تحقق می یابد. مشکلی که الان برای آموزش زبان فارسی در دنیا داریم، این است که سرفصل هایی که برای آموزش زبان فارسی تعیین شده کتاب برایش تعریف نشده است؛ یعنی هر استادی کتاب و جزوه خودش ارائه و براساس آن تدریس می کند؛ یکی از کارها و فعالیت های ما این است که رایزنان فرهنگی و یا سفرایمان ملاقاتی با رئیس دپارتمان زبان فارسی در آن دانشگاه دارند و به آنها پیشنهاد می دهند که برای یک درس مشخص که مثلا چهار استاد آن را تدریس میکنند و هر کدام یک جزوه دارند، ما کتابی را پیشنهاد می دهیم و بعد این متن پیشنهادی را اساتید آن داشگاه مطالعه کنند، اگر نظری هم دارند اعمال می کنیم و کتاب را با نظرات آن اساتید دوباره به اسم خودشان و نویسنده قبلی چاپ می کنیم تا مبنای عمل آنها باشد؛ اگر کتاب به اسم خودشان باشد، آنها از کتاب دفاع می کنند؛ ما از این روش استفاده می کنیم که برنامه ها و متن های تدریس را نظارت کنیم  که متن ها، به روز شوند.

** با توجه به این حجم فعالیت؛ بازخوردی از استقبال زبان فارسی در دنیا دارید؟

اروپای شرقی استقبال بیشتری از زبان فارسی دارند

دربندی: اگر به صورت آمار دقیق بخواهم بگویم، آماری ندارم؛ اما یافته های خودمان و مشاهداتی که رایزنان فرهنگی دارند حکایت از استقبال ویژه است. به عنوان مثال، در ایتالیا ۵ دانشگاه در ۵ شهر  زبان فارسی دایر است و دانشجو می گیرند، دانشجویان این داشگاه ها، یا دانشجوی زبان فارسی هستند و یا  دانشجوی شرق شناسی؛ آنها مشتاق هستند که اساتیدی از ایران برای ارائه سمینار بروند و راجع به ادبیات امروز ایران بدانند و وقتی استاد اعزام می شود و جلسه ای با  این موضوع برپا می شود ۳۰۰ نفر در این جلسات حاضر می شوند، این علامتی برای علاقمندی آن ها به زبان و ادبیات فارسی است.

مثال دیگر، استقبال از دوره های دانش افزایی است  که به عنوان نمونه  ۷۰  نفر متقاضی فقط از آلمان داشتیم. در کشورهای اروپای شرقی هم چون سابقه آشنایی با عرفان اسلامی در این مناطق وجود دارد، استقبال بیشتر از اروپای غربی است. این گرایش در کشورهای پاکستان و هند فوق العاده می شود؛ چون در آن کشور ها، سابقه زبان فارسی وجود داشته و یک جوان یادش می آید که پدربزرگش با زبان فارسی برای او  شعر می خوانده  و یا در طاقچه منزلشان، بوستان و گلستان بوده است؛ این مشاهدات،   نشان می دهد که ما وضعیت خوبی داریم.

خاطره استاد اسپانیایی از حافظ و سعدی

** خاطره ای از این همه فعالیت دارید که در ذهنتان پررنگ شده باشد؟

دربندی: یکی از خاطرات بسیار تاثیر گذار، جمله یکی از اساتید زبان فارسی در اسپانیا  به نام دکتر خواکین، با یک افسوس و حسرتی می گفت: اطلاعاتی که من از کشور شما دارم، جوانان شما توجهی به آثار مشاهیر ادب فارسی ندارند، واز قول من به ایشان بگویید: من سی سال به سختی زحمت کشیده ام تا الان می توانم اشعار حافظ، سعدی و مولوی را بفهمم، شما که بدون هیچ زحمتی قادر به درک این مفاهیم هستید، چرا این قدر بی توجه هستید!؟

منبع: نسیم آنلاین